BO629HR: Het Utrechts heelal

De zon

Op deze extra dag in februari 2024, op pad met de wandelgroep, de Band of B.
Een groep oud collega’s onder leiding van onze vaste gids Peter Gieling.

Er is zicht op de toren

Nog volop werkzaamheden aan de Dom

Bij vertrek van huis regent het en volgens buienradar blijft het regenen tot laat in de middag.
Een vast gezegde bij de politie is/was altijd “een goede diender wordt niet nat”.
Zou er een oud collega het lef hebben, om het voorstel te doen, om een dag later met mooi weer te gaan fietsen.
Nee dus. Ik probeer het nog een keertje door selfie te sturen in de regen. Maar ook dat helpt niet.

Ach, en op den duur went het ook wel weer om in de regen te fietsen.
Fietsen staat op het programma. Een fietstocht door Utrecht met als thema “het Heelal”.
Daarnaast worden er enkele zijsprongetjes gemaakt ( tekst cursief)

Maar eerst koffie in het gebouw van Down Under, waarbij Peter in een droge omgeving kan vertellen wat de tocht inhoud.

Vervolgens starten we echt met de planetentocht bij het Academiegebouw op het Domplein.
Vandaaruit fietsen we de planetenroute van Louk Röell.

We volgen namelijk de planetenroute waarin elke gemaakte meter in de route correspondeert met een miljard meter in het heelal.

In de vorm van metalen bollen worden op de route de planeten zichtbaar.
Het vertrekpunt is de zon die zich bevindt bij de Domtoren.
Daarna ga je door de binnenstad richting Bunnik en passeer je de andere planeten, zoals Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en de laatste is Neptunus.

De planetenroute is bedacht door Louk Röell.
Hij wilde de enorme afstanden tussen de planeten inzichtelijk maken.
Aangezien dat niet makkelijk te realiseren is in een boek of poster, kwam hij met deze route.
Zo ervaar je als wandelaar/fietser echt hoe groot ons zonnestelsel is.
De metalen bollen zijn niet alleen qua afstanden op schaal, maar ook de planeetgroottes ten opzichten van de zon kloppen. Elke gemaakte Utrechtse meter is gelijk aan een miljard meter in het heelal.

UvU Academiegebouw, start van de tocht

De Dom-zon, 1,4 meter in doorsnee

De binnen cirkel van de klok is gelijk aan
de doorsnee van de Dom-zon

De Dom-zon heeft een doorsnee van 1,4 meter en is daardoor een miljard keer zo klein als de echte zon en ligt voor de ingang van het Academiegebouw.
De doorsnee van de koperen globe is gelijk aan de binnen cirkel van het uurwerk.
Op die manier heb je bijna van elk punt zicht op de “Zon”

In een gewoon tempo lopen door de Lange Nieuwstraat lopen, komt overeen met zo’n vijf keer de lichtsnelheid.
Al na 58 meter bereik je de eerste planeet Mercurius, vijftig meter verderop venus en op ongeveer dezelfde afstand de Aarde en de Maan

Wat zal er gedacht worden door voorbijgangers ?
Een groepje mannen kijkend naar een muur

Mythe van Atlas en Heracles (Hercules)

Heracles
gemaakt van brons en wit geschilderd
de wereldbol is van een plastic materiaal

De reus Atlas had tegen de Olympische Goden gevochten en verloren. Als straf moest hij de aarde op zijn schouders dragen. Atlas stond daar al een eeuwigheid, toen Heracles kwam.

Om zich te zuiveren en onsterfelijk te worden, moest Heracles twaalf ‘werken’ uitvoeren (de opdrachtgever hoopte dat hij daarbij zou sterven)

De 11e taak was simpel, breng Eurystheus de appels.
Een vriend gaf de tip: laat de reus Atlas de appels halen.
Heracles bood aan dat hij de aarde even zou overnemen als Atlas de appels ging plukken.
Dat vond de reus prima en hij overhandigde het gevaarte aan Heracles.
Het halen van de appels was voor Atlas een koud kunstje. Maar toen hij terug kwam, kreeg hij een idee. Hij voelde er niet veel voor om de hemel weer op zich te nemen. Hij stelde voor dat hij de appels naar Mycene zou brengen, en natuurlijk, maar dat zei hij niet, was hij niet meer van plan daarna nog terug te komen.
Heracles had hem wel door, maar begreep ook dat hij de reus niet boos moest maken. ‘Dat is heel aardig van je,’ zei hij, ‘dan draag ik zo lang de aarde. Maar zou je me voordat je vertrekt nog een plezier willen doen? Ik zou mijn schouders graag even willen laten uitrusten, omdat ik niet gewend ben dit soort zware dingen te tillen. Kun je het ding heel even van me overnemen?’
Atlas was bereid hem even af te lossen en nam de aarde weer op zijn schouders. Zodra Atlas de vracht had overgenomen, pakte Heracles de appels en ging er vandoor.

Nieuwe gracht 15-17 Utrecht

Daar stond Atlas te jammeren met het hemelgewelf op zijn schouders.
En waarschijnlijk staat hij er nog, want voor zover ik weet is de aarde nog niet gevallen. (bron Wordpress.com )

contouren Smeetoren

De Smeetoren was een waltoren die sinds 1145 deel uitmaakte van de verdedigingswerken van de stad Utrecht. Vanaf 1642 werd de toren gebruikt voor sterren- en weerkundige waarnemingen tot de toren omstreeks 1855 werd afgebroken.(bron. Wikipedia)

Bolwerk Sterrenburg, Sterrenburg ligt in het zuidwestelijk deel van de stad, vooruitstekend in de Stadsbuitengracht en getooid met een robuust huis erbovenop. Een van de vorige bewoners, tussen 1955 en 1995, was kunstschilder en graficus Hans van Dokkum. Het huis is daarna gerestaureerd en wordt goed bijgehouden door bewoner Jacob Six. Elk jaar op Open Monumentendag ook als het niet in het programma staat is Sterrenburg open voor bezoek.

Tegen de Abstederbrug

Zicht op de Nieuwe gracht en de Domtoren (klok)

Sonnenborgh is een bolwerk en publiekssterrenwacht in de Nederlandse stad Utrecht.
Keizer Karel V liet ter verdediging van de stad Utrecht tussen 1544 en 1558 vier stenen bolwerken aanleggen aan de binnenkant van de Stadsbuitengracht. Sonnenborgh is daar een van. De andere waren aan de zuidkant van de stad Manenborgh (1553-1554) en Sterrenburg (1554), met aan de noordkant Morgenster (ca. 1544). Sonnenborgh is aan de singel.

Sonnenborgh

De hoogleraar Buys Ballot zorgde er medio 19e eeuw voor dat de Sterrenwacht van de Smeetoren, waar reeds meteorologische waarnemingen werden gedaan, naar de Sonnenborgh verhuisde. Na de chemie richtte Buys Ballot zich vooral op meteorologie en in 1854 richtte hij op deze plaats het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) op. Na het vertrek van het KNMI naar De Bilt in 1897, stond Sonnenborgh weer geheel in het teken van de sterrenwacht. Het sterrenkundig instituut in Utrecht is in 2012 opgeheven.

Oosterspoorbaan

Wat overgebleven is van de Oosterspoorbaan (vanaf de Abstededijk tot aan de Koningslaan), is een 750 meter lang tracé met een oppervlakte van 22.000 m2. Dat is omgevormd naar een nieuw fiets- en wandelpark. Het maakt de verbinding tussen binnenstad van Utrecht en het Kromme Rijngebied. Ter herinnering aan het spoorse verleden zijn de oude bovenleidingsportalen blijven staan, ( bron treinenweb.nl)

Je loopt/fietst tijdens de route de binnenstad uit en volgt de Kromme Rijn richting Amelisweerd (Bunnik).