De Stulp

De Stulp

Vandaag gewandeld in het heide en bosgebied De Stulp. Een prachtig gebied in de omgeving van de Lage Vuursche. Het weer was goed voor een wandeling. Wolken en zon wisselden elkaar af. Natuurlijk opzoek naar vogels. Wel zoals gebruikelijk vogels gehoord en zien wegvliegen, maar het uiteindelijk resultaat was toch mager. Aan het eind van de wandeling een paar Roodborsttapuiten gezien. Jammer de camera stond niet goed ingesteld en de vogels zaten nog op afstand voor ze wegvlogen. Toch een plaatje weten te maken. Volgend keer beter.

Wel genoten van de natuur, de mooie heide velden, de eerste paddenstoelen, de rode besjes en de bramen aan de struiken. Waar de naam de Stulp vandaan komt heb ik niet terug kunnen vinden. Wel stond er midden in het gebied een gebouw met de naam De Stulp.

De Stulp   Van bos en heide

In het bos dat de heidevelden van De Stulp omringt, zijn grafheuvels te vinden. Ze tonen aan dat de omgeving al in de prehistorie door mensen bewoond werd. De eerste schriftelijke bronnen over de Stulp dateren uit de 14de eeuw. Het gebied maakte deel uit van de bezittingen van de Heer van Drakenburg, schout van Utrecht. De Stulp ligt op de grens van Utrecht en Noord-Holland, wat vroeger grensperikelen veroorzaakte. Het was eeuwenlang privé-bezit. Staatsbosbeheer kocht De Stulp in 1964 van freule Bosch van Drakensteyn.

De Stulp kent een geschiedenis van gebruiksland. Zo werd het hoogveen dat een deel van het land bedekte, vanaf de 13de eeuw gebruikt voor de turfwinning. Op diverse plaatsen zijn nog ’wijken’ te zien, drie meter diepe sloten waarmee de turfstekers het hoogveen ontwaterden. Ook kende de rand van De Stulp tot zo’n honderd jaar terug boerderijen en bouwland, afgesloten van de heide door een stuifdijk. De akkers werden bemest met heideplaggen, door het vee ’doordrenkt’ met uitwerpselen. Het grootste deel van het gebied was en is bedekt met heide. Toen de mest nog van de heide afkomstig was, graasden er schapen, die de jonge boompjes opvraten (de schapendrift langs de Zevenlindenweg herinnert hier nog aan. Hierover gingen Baarnse schapen naar De Stulp om te grazen). Na de introductie van kunstmest was begrazing niet langer nodig en konden boompjes ongehinderd groeien. Bewoners wierpen bovendien alleen wallen op om het stuifzand op het bouwland tegen te houden. Op de heide kon het zand zijn gang gaan. Met als gevolg dat De Stulp zo’n dertig jaar terug bedekt was met bos, gras en zand. Het bos bestond vooral uit naaldbomen, waardevol in een productiebos, maar een belemmering voor het oorspronkelijk eiken- en berkenbos.

Wandelen.

In De Stulp is een wandeling van 4 kilometer uitgezet, gemarkeerd door paaltjes met witte koppen, op enkele plaatsen genummerd. Tijdens de wandeling passeer je markante plekjes in het gebied. De wandeling gaat van start bij dagrecreatieterrein Drakensteyn (Lage Vuursche): Vóór de begrazing was de struikheide omringd door grassen als pijpenstrootje en bochtige smele. Ze vullen open plekken op als de heide door verzuring afsterft. De vergrassing is hier nog wel te zien, maar is grotendeels teruggedrongen door het actief verwijderen van het pijpenstrootje. Door de intensieve begrazing en het afplaggen van de heide had de wind vroeger vrij spel op kale plekken. Het zand ging er verstuiven en werd opgeblazen tot lage duintjes, alleen hier nog herkenbaar. In het open heidegebied leven veel vogels die rust nodig hebben. Het hart van De Stulp is daarom niet toegankelijk, maar vanaf dit hoger gelegen punt kun je het vogelleven goed bekijken. Het open gebied is hier (links van het pad) begroeid met dopheide, dat alleen gedijt op vochtige laaggelegen plekken. Een oerbank (ijzerhoudende laag in de ondergrond) voorkomt het wegzakken van het water in de bodem. Hier vind je wat onbegraasde stukjes land met grassen en struiken. Ze zijn bestemd voor reptielen, die behoefte hebben aan structuur in het landschap, om bij onraad in te kunnen vluchten.

In een kaalgevreten vlakte vinden ze dat niet. Het omringend bos wordt steeds meer ’oer’, doordat eikenbos en bodem meer ruimte en zonlicht hebben als hoge naaldbomen gekapt zijn. Via doorsteekjes met overstaphekjes is de begraasde vlakte hier toegankelijk. Blijf op het pad en laat de koeien met rust! De stuifdijk met eikenhakhout zorgde er vroeger voor dat het zand geen kans had op akkers te stuiven. Zo bleef de niet zo onvruchtbare grond geschikt als bouwland. Het zand voor de dijk was afkomstig uit de ’greppel’ die je tot het begin van de wandeling kunt volgen.

(bron: Staatsbosbeheer)