woensdag 26 juli 2023

Op de fiets achter de knobbelzwanen aan

Suusje en de Knobbelzwaan

“Woensdagavond gaan we knobbelzwanen ringen in Leidsche Rijn.
We vertrekken vanaf Vleuterweide, Leidsche Rijn.”


Dat moet op de fiets kunnen.
Vandaaruit met Peter op de fiets, opzoek naar Knobbelzwanen.
Peter is een echte fietser en fietst regelmatig ( bijna dagelijks) door Leidsche Rijn.
En de fiets is een ideaal vervoermiddel om kriskras door de wijk te gaan opzoek naar zwanen.

Knobbelzwaan gezin

Het eerste zwanen gezin wordt snel teruggevonden en gemeld aan de groep.
Maar op weg naar ons, komen die een ander groot gezin tegen, zittend op het gras en buiten de sloot.
De keuze valt op deze knobbelzwanen.
De groep wordt ingesloten en het lukt om alle zwanen te vangen en te fixeren, (met een touwtje om de poten en vleugels.)

pa & ma, vier grauwe en 1 witte pul

De volgende stap is het ringen, meten, wegen en bemonsteren.
Iedere knobbelzwaan krijgt twee ringen.
Een stalen ring met zijn ID-nummer en een kleurring.
Kleurring en ID-ring horen bij elkaar.
Een kleurring is zelfs op afstand afleesbaar, waardoor het terug melden makkelijker is.
Vanzelfsprekend worden er monsters van de vogels genomen in het kader van het zoönose onderzoek.

Duidelijk

Ringen en kleurringen

Erik en de zwanen

Stalen ringen (roesten niet in het water)

Marcel meet en Tijs neemt monsters

Nadat alle vereiste handelingen gedaan waren, werd het gezin in één keer losgelaten aan de kant van het water. De familie verdween even later uit het zicht.

De familie mag weer weg en zwemt weg verder de sloot in

Omdat het vangen van knobbelzwanen best wel indrukwekkend is, werd vooraf contact opgenomen met de lokale politie en werden een aantal medewerkers uitgerust met een speciaal voor VRS De Haar aangeschaft hesje.

Het volgende gezin, dat verderop in een sloot zwom, mag nog even doorzwemmen.
De jonge knobbelzwanen hebben nog te kleine pootjes en zwemvliezen voor een kleurring.
De kans dat die dan verloren gaan is te groot.

Op de fiets door naar enkele ander potentiële locaties, om uiteindelijk uit te komen in Papendorp.
Dit gezinnetje zit in een sloot. Volgens Peter zwemmen ze al dagen in deze sloot.
Mogelijk is de kant zelfs te hoog voor de jonge zwanen om eruit te klimmen.
Met het daarvoor gemaakte gereedschap, de vogels uit de sloot weten te halen.
En ook deze vogels kregen de twee ringen en de daarbij behorende behandeling, waarna ze losgelaten werden bij een andere sloot, die ook voor de kleintjes geschikt is om in- en uit te klimmen.

Hulpmiddelen om de zwanen uit het water te halen



Door naar de Haarrijnseplas waar ook een groot gezin in- of bij het water zit.
Dus nu in het water en niet van plan om er met zijn allen uit te komen.
Misschien een ander keer meer succes
Dan maar af afsluiting een plaatje van de plas

Haarrijnseplas


dinsdag 25 juli 2023

Geweldig die kleurringen

Roodborsttapuit, 'bewijsplaatje'

Als je naar buiten gaat zie je altijd wat. Een groepje lepelaars, een roofvogel, of een vogeltje in de verte. Door zijn gedrag, moet het wel een roodborsttapuitje zijn.

Thuis de foto uitvergroten en op formaat brengen, voor de invoer op de website van Waarneming.nl.
Dan worden ook de kleurringen zichtbaar en dat geeft een leuk resultaat.

Het RBT vogeltje in de verte
Al heel lang werden vogels in Nederland geringd met een metalen ring.

Iedere ring is voorzien van een unieke serie cijfers of combinatie letter(s)/cijfers en vormt zo de identiteit (ID-ring) van de vogel.
De kleinste ring is slechts 2 mm (o.a. winterkoning) en de knobbelzwaan heeft een grote ring van 26 mm.

2.3 mm ring voor o.a. roodborsttapuit

De roodborsttapuit heeft een ringetje van 2,3 mm.
Om zo’n kleine ring af te kunnen lezen ( 2 letters en 5 cijfers) moet het vogeltje worden terug gevangen om de ring te kunnen aflezen.

Maar door naast de ID-ring,  gebruik te maken van kleurringen is het niet nodig om de vogel terug te vangen en kan in het veld de identiteit van de vogel vastgesteld worden.

De grotere vogels krijgen naast de ID-ring, één of twee kleurringen met cijfers of letters of een combinatie ervan.

Kleurring Knobbelzwaan
Het roodborsttapuitje krijgt naast zijn ID-ring, enkele gekleurde ringen.
Op basis van de kleurcombinatie is deze terug te brengen op de ID van de vogel.

Kleurringen Roodborsttapuit

Wat is het dan leuk, als je je hobby’s kan combineren.
- Medewerker van het Vogel Ring Station (VRS) De Haar
- Vogelaar
- Fotograferen

Melding in Waarneming.nl

Met als eindresultaat een ‘bewijsplaatje’ van een zes jaar geleden door Tim geringde Roodborsttapuit.
Een prachtige terugmelding, mede door deze combinatie van hobby’s

Terugmelding European colour-ring Birding


zaterdag 15 juli 2023

Springbalsemien

Springbalsemien
Het is weer de derde zaterdag van de maand en dat betekent met de vrijwilligers de natuur in van Natuurmonumenten en voor de laatste keer onder leiding van Hugo Kornegoor.

Op het programma staat het trekken van springbalsemien in de Eendenkooi Haarzuilens.
Een mooie bloeiende plant. Waarom gewoon niet laten staan ?
Even rond gekeken op internet en een mooie uitleg gevonden en met bronvermelding grotendeels overgenomen.

Maar voor dat we op pad gaan, eerst een bak koffie en een afscheidspraatje van Hugo.
Hugo, namens de vrijwilligers bedankt voor je inzet voor de club en succes in het oosten.

Hugo



Springbalsemien droom of nachtmerrie.

Eendenkooi Haarzuilens

De reuzenbalsemien, of springbalsemien is een eenjarige plant die tot 2.5 meter hoog wordt. Deze plant is afkomstig uit de Himalaya en dus zeker geen inheemse plant. (Een inheemse plant is een plant die van nature voor komt in een gebied.)

Springbalsemien

Even een uitleg over de plant

Balsemien is rond 1850 in Europa geïntroduceerd, waar deze medio 1915 is gaan verwilderen. Hij groeit graag in vochtige grond, bijvoorbeeld op oevers van sloten en in greppels.


De verspreiding van de zaden gebeurt op een mechanische wijze. Als je de rijpe vrucht aanraakt ‘schieten‘ er zaden uit de zaaddoos en ‘vliegen‘ de zaden alle kanten op.

Als je in het voorjaar de moeite neemt om de uitkomende planten uit te trekken, dan is deze ook meteen verdwenen op die plek.


Bont zandoogje

Het probleem. Omdat de plant zich makkelijk vermeerdert is zijn verspreiding groot. Maar doordat hij hoog wordt en andere planten verdrukt, is het ook nog eens een invasieve plant.
Hij zorgt er dus voor dat alle andere planten verdwijnen (wat vaak wel inheemse planten zijn) en pakt er jaarlijks meters bij. In de vrije natuur is dit een groot probleem. Zeker als je bedenkt dat deze plant in de winter volledig afsterft en kale, erosiegevoelige plekken achterlaat. .


Europese hoornaar
tijdelijk niet geschikt als vogelhuisje

Vanaf 2 augustus 2017 is Balsemien op de lijst van verboden planten in de Europese unie geplaatst. Dit wil zeggen dat zaden van deze plant, evenals de plant zelf niet meer verkocht mogen worden. Dat wil heus niet zeggen dat deze plant nu binnen no time nergens meer te zien zal zijn. Maar dit geeft feitelijk wel de plicht te voorkomen dat deze plant zichzelf voortplant in uw tuin.


Het zal moeilijker worden om deze plant terug te dringen in de vrije natuur, omdat deze hier zich massaal gevestigd heeft.

koffiepauze


Daar waar natuurbeheerders helemaal niet blij zijn met de Balsemien, zijn imkers er juist heel blij mee. In de periode dat er weinig andere bloeiende planten zijn begint de Balsemien met zijn bloei. Doordat de Balsemien in vochtige omgeving staat, is er genoeg water om veel nectar te produceren. Bij bijvoorbeeld Lindebomen is het altijd afwachten. Bij Balsemien is dit eigenlijk altijd raak!

Plant met humor. Uiteraard hebben planten geen humor, maar als je als imker voor de eerste keer een bij ziet die op de Balsemien gevlogen heeft, ga je wel denken dat deze plant humor heeft. De bijen moeten redelijk diep de plant in kruipen om bij de nectar te komen. Als ze hierin kruipen moeten ze langs een rijk gevulde stamper en die maakt een keurig witte streep over de rug van de bij.

Er is hard gewerkt
nu nog even de berg opruimen

Conclusie. Tja, het blijft een dubbel verhaal uiteraard. De imker  is heel blij met de Balsemien, een makkelijke plant die veel nectar afgeeft.
De tuinontwerper vindt deze invasieve plant helemaal niets. Hij verdringt alle inheemse planten en laat een dode boel achter in de winter.

Heb je een stukje vochtige grond in je tuin, waar je in het voorjaar het overschot aan Balsemien kunt verwijderen, laat deze hem lekker staan en geniet van al het moois dat erop vliegt.

Bron: drakenbijen.nl

dinsdag 4 juli 2023

Het boerenerf op

Kortrijk

Het vogelmaatje Maria stelt voor om samen naar de boer aan de Kortrijk te gaan voor een excursie boeren- en huiszwaluwen, georganiseerd door de NGK (Natuurgroep Kockengen).

“We gaan ook dit jaar de zwaluwnesten bewonderen bij de familie Rietveld in Kortrijk, nesten van huiszwaluwen en van boerenzwaluwen.
De excursie is maandag 3 juli, aanvang: 19:00 uur en duurt ongeveer 1,5 uur.
Locatie: familie Rietveld, Kortrijk 26.
Begeleiding door Albert de Jong (SOVON) en Nieck Rietveld.
Voor drinken en wat lekkers wordt gezorgd!”
Staat in de mail van het NGK

Huiszwaluwnesten

Dat het om zwaluwen gaat is duidelijk.
Over het erf scheren doorlopend de zwaluwen, op weg naar eten of naar hun jongen in de nesten.

Nieck en Albert (SOVON)

Dat er belangstelling is voor deze excursie is ook duidelijk. Een flinke groep verzameld zich rond Albert de Jong van SOVON en Nieck Rietveld.

Albert geeft een ‘college’ over het wel en wee van de huiszwaluw, de bouw van het nest, de ontwikkeling van de jongen en de trek naar het verre zuiden.
Nieck vertelt over zijn huiszwaluwen. Wanneer ze arriveren op hun erf en wanneer de eitjes uitkomen en de jongen uit het nest komen. Zijn zusje laat vol enthousiasme de resten van de eitjes zien.



Na de huiszwaluwen is er een rondleiding naar de  modderpoel en door de stal, waar op diverse plaatsen een nest van de boerenzwaluwen te zien is.

Huiszwaluw





modderpoel


En nu we er toch waren, werd er een uitleg gegeven over de melkrobot in de stal. Een mooi stuk techniek.
De excursie wordt afgesloten met koffie en koek.

Nog even de zwaluwen op een rijtje:

De Huiszwaluw, met het gemetselde nest onder de kap tegen de gevel.

Huiszwaluw

Huiszwaluw

De Boerenzwaluw, met een nest in de stal

Boerenzwaluw

Boerenzwaluw

De Oeverzwaluw, in een steile zandwand

Oeverzwaluw

Oeverzwaluw

Oeverzwaluw

De Gierzwaluw, onder een dakpan of speciale nestkast.

Gierzwaluw