 |
| (oude) Politiepost Wittevrouwen |
Om te zien moet je kijken. Het is wel zo prettig als onze vaste gids en oud collega Peter Gieling er ook nog eens heel veel over weet te vertellen.
Vandaag gaan we weer op pad met de wandelgroep ‘Band of B’.
Dit keer met een extra gast/gids Joost van Waert, inmiddels
wereldberoemd in Utrecht, door zijn boek ‘ Boek Muurkunst in Utrecht’.
De slogan van Joost is; En hoe meer je om je heen kijkt hoe
meer je ontdekt. En als je daarbij honderden kilometers door Utrecht heb
gefietst, heb je al zoveel ontdekt dat er een boek mee te vullen is.
We starten dit keer de wandeling bij het oude politiebureau
Wittevrouwen op de hoek van de Wittevrouwenstraat Utrecht. Het politiebureau
heeft 150 jaar dienst gedaan bij de politie Utrecht.
In de jaren zeventig van de vorige eeuw heb ik er zelf ook regelmatig dienst
gedaan.
Om de zoveel tijd werd je voor een week ingeroosterd in de BP-Dienst, vanuit
het bureau Wittevrouwen. Geen dag/dagelijkse incidenten afhandeling, maar
alleen de taak van handhaving, van meestal verkeerszaken of bijzondere
controles.
Tijdens de wandeling foto’s gemaakt en aan de hand van de
verhalen van Peter en Joost, aangevuld met informatie van het internet de blog samengesteld.
 |
| Zicht op de Wittevrouwenstraat |
 |
| Naast Peter (met pet) Joost van Waert |
 |
| Zicht op de Biltstraat |
Vroeger in de tijd van Napoleon stond er hier bij de ingang
van Utrecht, de Witte Vrouwen Poort. En
hier is er een afbeelding van te vinden, op een paal van het hekwerk aan
de Wittevrouwensingel.
 |
| Ja, ja, het bovenste topje van de Domtoren is weer zichtbaar |
Singelzicht aan de Wittevrouwenkade 1 te Utrecht, biedt zorg
aan jongeren van 17 tot 23 jaar. De medewerkers van Singelzicht helpen bij het
oppakken van een nuttige dagbesteding, behandeling of problemen met de
financiën. De muurschildering, bij het pand, is door de bewoners gemaakt en de drie lichtkranten
kunnen ze zelf van actuele teksten
voorzien.
 |
| Kloksteeg |
Een door Tolhuis in 1556 gegoten klok, de Odulphus heeft
eeuwenlang in de Wittevrouwenpoort gehangen. Na de sloop van de oude poort in
1858 is de klok overgebracht naar het klokkentorentje in het toen nieuw
gebouwde accijnshuis Wittevrouwenstraat 44 (oude politiepost Wittevrouwen).
Klok Odulphus is al meer dan 450 jaar oud.
De locatie van het giethuis is tegenover de Wittevrouwenkerk, het heet daar nog
steeds de Kloksteeg. Het ligt aan de overzijde van zijn huis. Dat huis staat
ook tegenover de vroegere Wittevrouwenkerk, alleen aan de andere kant van de
poort waar later de Ridderschapstraat werd aangelegd. In het giethuis werden de
klokken en bussen gemaakt.
 |
| Gebrandschilderde ramen Twee Witte vrouwen |
Muurschildering van gebrandschilderde ramen.
Twee ‘Witte vrouwen” en in het midden Nijntje (2021)
Wittevrouwenstraat ontleent zijn naam aan het vroegere Wittevrouwenklooster dat
lag tussen de Plompentorengracht, de Wittevrouwenstraat en de
Wittevrouwensingel. Het was een zogenaamd adellijk vrouwenklooster en het
hoorde bij de orde van de Norbertinessen, hun kleding was wit. Na enkele
branden werd in 1709 het laatste deel gesloopt. Op de plek staan nu de vier
mooie klokgevelhuizen (28 / 32)
 |
| De sleutel koning |
De Sleutelkoning kwam op het idee van een muurschildering, na
foto's te hebben gezien op DUIC van de afbeelding van Pyke Koch op de Van Asch
van Wijckskade. Het sleutel- en slotenmakerbedrijf bestaat al sinds 1910 en
begon in een zijstraat van de Steenweg. In 1926 verhuisde het bedrijf naar de
huidige plek, waar het nu altijd nog zit. Schildering van De Strakke Hand.
In de UTAM- garage, waar de voormalige Utrechtse Taxameter
en Automobiel Maatschappij uit 1917 huisde, zijn de afgelopen jaren vaker
scenes voor films en televisieseries opgenomen.
In 2005 werd Zwartboek (scenario Paul Verhoeven en Gerard Soeteman) gedraaid en
diende de locatie als mortuarium. In 2015 was de locatie het decor van
Helleveeg (A.F.Th. van der Heijden) en Riphagen (scenario Paul Jan Nelissen en
Thomas van der Ree). En in 2021 werd er een scene van de bioscoopfilm De Oost
opgenomen.
Het project City Canvas ontwikkelde in 2022 een serie muurschilderingen met
vijf jonge kunstenaars die een band hebben met Utrecht. Ode aan de nacht maakte
er onderdeel vanuit.
een saucijzenbroodje van bakkerij TOP.
Dit gedicht siert de gevel van Kinepolis Utrecht
City-bioscoop. De woorden zijn geschonken door de Utrechtse dichter Winterkil,
een pseudoniem van Gjalt Rameijer, die het gedicht schreef nadat zijn vriendin
hem had verlaten.
De inmiddels wereldberoemde straatartiest JanisdeMan bracht het kunstwerk aan.
De Begijnesteeg. Jaren het afvalputje van de buurt, nu een keurig straatje waar in de zomer een hapje gegeten kan worden. De stofzuiger is een herinnering aan het verleden. Alle rommel verdwijnt in de stofzuiger.
Afbeelding van het gedicht 'Zeeroep' van de
schrijver-dichter J. Slauerhoff (1898-1936), geschilderd op de zijgevel van het
pand Jansveld 53 te Utrecht.
Een muur, een graficus en woorden: de Breedstraat in het
centrum is opgefleurd met een muurgedicht waarmee de straat afscheid neemt van
prostitutie en drugshandel.
Stil zijn in het wilde gewemel
Van een wereld zo ontzind
Stil, en dromen van een hemel
Waar het zwakste overwint
Het gedicht, van oud-straatbewoner Jan Engelman (1900- 1970), werd officieel
onthuld door burgemeester Jan van Zanen.
Een heel mooi moment’’, zegt Ari Doeser, voorzitter van de stichting Leefbare
Breedstraatbuurt.
De buurt heeft zich na een jarenlange strijd ontworsteld aan de prostitutie en
de drugshandel uit de omgeving van de Hardebollenstraat. Dit gedicht markeert
het begin van een nieuwe tijd.’’
 |
| Mevr. Vos van Gortel burgemeester van Utrecht |
HET HUIS MET DE KOPPEN Dit huis werd zo genoemd naar de
gesneden houten koppen, die zich langs de gootlijst bevinden. Deze koppen
stammen uit ca. 1646, toen vier middeleeuwse huizen tot één geheel werden
verbouwd.
Bij een restauratie in 1986 werd een vergane kop vervangen door het portret van
de toenmalige burgemeester Mevr. Vos-van Gortel, vervaardigd door de Utrechtse
beeldhouwer J.L. Esenkbrink. Vanuit de zuidwesthoek kijkt ze de straat in.
Het citaat luidt: "BESTUREN IS NIETS ANDERS DAN MET
KRACHT EN GEMAKKELIJKHEID WEL TE DOEN". Muurschildering met een citaat van
de burgemeester van Utrecht tussen 1827 en 1839, H.M.A.J. van Asch van Wijck,
op de zijgevel van het pand Van Asch van Wijckskade 18 te Utrecht.
Het werd een kille avond met een kring van nevel om de maan.
Bij de Begijnekade stond een troepje heilsoldaten God te loven en ze haastten
zich voorzeker niet: tot op de Wittevrouwensingel klonk hun zalvend lied haar
in de oren.
Dichter(s): C.C.S. Crone Locatie: St. Gregorius College, Van Asch van
Wijckskade, Utrecht
Op de Asch van Wijckskade is een grote muurschildering
aangebracht van een van de werken van Pyke Koch
De schildering van acht meter hoog, gemaakt door het Utrechtse collectief De
Strakke Hand, toont een portret van de vrouw van Koch.
Stefan van den Heuvel, Susan Mertens, Eric Wijnvoord en Michiel Meulemans van
De Strakke Hand zijn vijf dagen bezig geweest met het werk.
Het schilderij waarop de muurschildering is gebaseerd hangt ook
in het Centraal Museum.
Een mooie gedachte om het werk van de kunstenaar ook buiten de museummuren te
tonen, zo is dit erfgoed voor iedereen beschikbaar. De muur bij de Asch van
Wijckskade staat op een prominente plek en is een soort poort van de stad, het
is dus een prachtige locatie.”
De achterkleinzoon van Eduard Abrahamszoon van Akaboa , was vernoemd naar zijn Angolese stamvader. Zijn vader Laurens had de aanduiding Van Akaboa als achternaam overgenomen en zijn zoon luisterde daarom naar de naam Eduard van Akaboa. Eduard ging bij zijn stiefvader in de leer en legde in 1749 de meesterproef als kopergieter af. Hij was toen 25 jaar en werd als broeder in het gilde ingeschreven.
De kerkkroon (boven de deur), ofwel de kroonluchter, van de kerk in De Bilt, nabij Utrecht, was namelijk gemaakt door Eduard van Akaboa. Het was zijn eerste werk als kopergieter.
Een zeker man (geneesheer?) had den Koning van Portugal van eene gevaarlijke kwaal afgeholpen. Deze had hem daarvoor vorstelijk beloond en uit deze belooning stichtte de man dit huis, of tenminste de voorgevel, tot een aandenken aan ’s konings goedheid.
De man die zijn huis De Koning van Portugal noemde, mr. Dirck van Toll, was volgens eigen verklaring omstreeks 1567 geboren.
“Honderd jaar U.S.R. is honderd jaar Utrecht”, zei
Unitas-rector Wesley Verheul tijdens de ‘centenniumviering’ van zijn
vereniging. Om de band met de stad te bezegelen mocht burgemeester Aleid
Wolfsen een gedenksteen in ontvangst nemen die op het Neude ligt tegenover
het postkantoor/bibliotheek.
 |
| Bibliotheek - voormalig hoofdpostkantoor |
 |
| Ingang bibliotheek |
 |
| Ook de plaats waar de Munt stond |
 |
| Herinnering aan postkantoor |
 |
| Kerst in de Bieb |
De plaquette in het postkantoor te Utrecht herinnert de
inwoners aan de ambtenaren van het Utrechtse telefoondistrict die in het najaar
van 1944 in verbinding stonden met de geallieerden in het bevrijdde Nijmegen.
Door deze verzetsdaad verloor de bezetter zeker zestig treinen. De plaquette
herinnert tevens aan twee gefusilleerde verzetsmensen.
De namen van de twee slachtoffers luiden: W.J. Heukels en L.J. Lans.
Aan de achterzijde van het postkantoor aan de Oudegracht hadden W.J. Heukels en
L.J. Lans samen met andere ondergrondse PTT-medewerkers een geheime installatie
aangelegd. Hiermee werd het illegale contact in heel Nederland in stand
gehouden.
Heukels en Lans zijn op het terrein van de machinefabriek Jaffa in Utrecht
geëxecuteerd in verband met een bomaanslag in deze fabriek. Een bomaanslag die
zij niet hadden gepleegd. Wolter Heukels is postuum door de koningin geëerd met
het verzetskruis.
