Tot aan het randje

De Steltloper kijkhut Marker Wadden

De laatste dag in november voor een dagje werken in de natuur op weg naar Lelystad, om in de haven aan boord te stappen van de Abel Tasman.

Naast de vrijwilligers van de Marker Wadden, had Tim, onze ‘oude’ boswachter van Haarzuilens, ondersteuning gevraagd van zijn voormalige vrijwilligers van Haarzuilens. 

En met zo’n tien personen kwamen we de groep versterken.

De instructie was duidelijk. 

Zorg voor goede kleding en neem laarzen mee. Goed luisteren en niet buiten de paden lopen.

De zon komt op in de haven van Lelystad

Nee, we gaan niet met Tim zijn bootje

We gaan met deze

De vrijwilligers van Haarzuilens

Prachtig in het zonnetje

In de verte Marker Wadden met de Steltloper kijkhut als baken

Even bijpraten met Tim

De (brand) ganzen vliegen over

Firs, maar wel met een zonnetje

Deze instructie werd door Tim nog een keer uit gebruikt gegeven na aankomst op de Marker Wadden. En tijdens de wandeling door het gebied werd duidelijk wat hij hiermee bedoelde.

We gaan aan land

Haventje Marker Wadden

Maar eerst was het nog een uur varen voordat we voet konden zetten op het kunstmatig aangelegde eiland, waar zich een nieuw natuurgebied gaat vormen.

Dit doet direct denken aan een opmerking van een vrijwilligster. Waar zijn we mee bezig ? Moeten we wel ingrijpen in deze nieuwe natuur om planten weg te halen en daardoor nestplekken te creëren  voor de visdieven ?

Instructies van Tim

Buiten de paden is de ondergrond maar zo dik

Dit is natuurlijk een keuze die gemaakt wordt. Dit keer door beheerders van Natuurmonumenten, met als doelstelling er een vogel eiland van te maken. De vrije natuur mag dus maar beperkt zijn gang gaan. De doelstelling blijft de ontwikkeling van een moerasgebied voor vogels.

Even terug naar de boot. 

De koffie met koek stonden klaar en in de frisse ochtend zagen we de zon opkomen. Een mooie tocht richting de Maker Wadden volgde over een glad Markermeer.

Op het eiland werd het gereedschap uitgedeeld, om vervolgens in twee groepen vrijwilligers richting de plekken te lopen.

Onderweg, lopend over het eiland werd er uitgebreid vertelt over het ontstaan en de doelstelling van het eiland.

Slib uit Markermeer

Moerasandijvie

Wel bijzonder. Een doelstelling is het weer helder maken van het Markermeer. Nu een badkuip vol modder. Via filtering over- of door het eiland laat men het slip bezinken, met als het even kan een stevige kleilaag als eindproduct.

Na een stevige wandeling, met veel water om ons heen komen we bij de eindbestemming. Het eiland voor de visdiefjes.

Bijna op het eilandje

Het water tot aan het randje

Maar om daar te komen eerst door het water. Afhankelijk van de lengte van de laarzen lukte het wel of net niet om de voeten droog te houden.

Het leuke van een groep vrijwilligers is dat iedereen direct enthousiast aan het werk gaat en er al snel bergen met plantenresten ontstaan.

Voor de inwendige mens werd goed gezorgd. Broodjes en soep werden, zo goed als, op locatie verstrekt. En voor de natte voeten, die op het eiland bleven, liep Tim heen en weer met koppen soep en broodjes.

Soep en broodjes

Jammer, het lukte net niet om de klus helemaal te klaren, om half vier moest de boot weer vertrekken richting Lelystad. Nog een foto en de wandeling terug.

Klaar voor de visdiefjes

Onderweg hadden we nog wel gelegenheid om de vogelkijkhut, de Duikeend en de Lepelaar n te bezoeken.

Nog een groepsfoto

Nog een keer tot het randje door het water

De vogelkijkhut de Lepelaar is een markantpunt op het eiland. Al van grote afstand is dit bijzondere bouwsel zichtbaar.

Kijkhut De Steltloper

Een prachtige terugvaart. Zicht op een zonsondergang en om het warm te houden een heerlijk broodje kroket.

De Abel Tasman

Terugvaren in het avondzonnetje

De zon gaat onder

De haven van Lelystad

Tim bedankt voor de uitnodiging. We hebben er hard voor moeten werken, maar het was een geweldige dag om op terug te kijken.

Stuur maar een mail als je weer zo’n dag hebt. ( maar wel onder dezelfde omstandigheden.)

Tussen de informatie over dit nieuwe gebied een aantal overzichten.

MARKER WADDEN

Haven Marker Wadden

Marker Wadden is een uniek natuurgebied in ontwikkeling. De natuureilanden worden aangelegd met zand, klei en slib uit het Markermeer. Dit grote project draagt bij aan het natuurherstel van het Markermeer. Op deze nieuwe groep eilanden met natuurlijke oevers komt nieuwe natuur tot ontwikkeling. Zowel onder als boven water. Een natuurparadijs voor vissen en vogels en een heerlijk recreatie-eiland

De eilanden zijn nog in aanleg, maar het Haveneiland is sinds september 2018 toegankelijk voor het publiek. Een nieuw leefgebied voor planten, insecten, vissen en vogels. Een natuurparadijs waar je kan genieten van een nieuw strand, nieuwe wandelpaden en nieuwe vogelkijkplekken. Vanaf voorjaar 2020 zal er weer regelmatig een veerboot naar Marker Wadden varen.

Voor het onderzoek worden drie speciale compartimenten op het haveneiland gevuld met slib uit het Markermeer. Het doel is om de geleidelijke omzetting van dun slib naar een voldoende stevige bodem voor rietmoeras, nauwkeurig te volgen.

De kennis die dit oplevert, kan van pas komen op andere plekken in binnen- en buitenland waar slib beschikbaar is voor aanleg of uitbreiding van natuurgebieden. De gevulde compartimenten zijn bovendien een verdere uitbreiding van 10 hectare van Marker Wadden.

Bron: Natuurmonumenten

Die eerste stap zorgt voor een ontdekkingsreizigersgevoel. Natuurlijk, we zijn met tientallen tegelijk – hoofdzakelijk vogelliefhebbers – maar tóch voelt het eiland verlaten. Onontgonnen terrein, met als hoofdingrediënten: zand, slib en moerasandijvie. Nieuwere natuur dan de Marker Wadden is in Nederland niet te vinden: pas in september 2018 ging deze plek, eiland 1, open voor publiek. Op eilanden 2, 3, 4 en 5 (een naam hebben ze niet) mogen alleen wetenschappers komen. En vogels uiteraard, heel veel vogels. „In augustus 2018 hebben we 2.500 visdiefpaartjes geteld. Dat is ruim 10 procent van de Nederlandse populatie, en 2 procent van de Europese populatie”, vertelt ecoloog Jan van der Winden. Hoopvolle aantallen, want juist die visdieven zeggen iets over de waterkwaliteit van het gehele Markermeer – en daar was het tot vóór de aanleg van de Marker Wadden slecht mee gesteld.

Door de aanleg van dijken en dammen heeft het Markermeer vrijwel geen natuurlijke oevers. Sinds 1975, toen de Houtribdijk tussen Lelystad en Enkhuizen werd afgesloten, staat het niet meer in open verbinding met ander water, en op de bodem ligt een metersdikke laag slib. Wie over de Houtribdijk rijdt, kan het zelfs zien: het water van het Markermeer is veel grijzer dan dat van het IJsselmeer. Slib is niet alleen nadelig voor het bodemleven, maar ook voor vogels: bij harde wind woelt het water het slib los, waardoor ze onvoldoende zicht hebben om vis te vinden.

Zand, wind en water

Daar moest verandering in komen, vond ook projectdirecteur Roel Posthoorn van Natuurmonumenten. Dus kwam hij ruim tien jaar geleden met het idee van de Marker Wadden: vijf eilanden waar zand, wind en water tot op redelijke hoogte vrij spel zouden hebben. Voor de aanleg van de eilanden zou zand, klei en slib uit het Markermeer zelf worden gebruikt, om op die manier de helderheid van het water te vergroten.

Inmiddels zijn de eilanden af, in hun meest basale vorm. Samen hebben ze een oppervlakte van ongeveer 800 hectare, ruim 1 procent van het hele Markermeer. De Marker Wadden maken nu samen met de Oostvaardersplassen en de Lepelaarplassen deel uit van Nieuw Land, het nieuwe Nationaal Park dat in 2018 is geopend.

Bron NRC