Geschiedenis van de politie in Zuilen

De officiële grens tussen Utrecht en Zuilen.
Amsterdamsestraatweg / Geraniumstraat

Museum van Zuilen

Donderdag 30 mei, om 10.00 uur bij het Museum van Zuilen, Schaverijstraat 13 Utrecht, voor een presentatie over Zuilen door Wim van Scharenburg en daarna op de fiets door Zuilen.

Het museum, is in een gedeelte van een grote Werkspoorhal en staat haaks op het beslaghuis van de politie eenheid Midden Nederland.

Na ontvangst met koffie, geeft Wim van Scharenburg een uiteenzetting  over het ontstaan van Zuilen tot de inlijving in 1954 door de gemeente Utrecht.
Volgens de berichtgeving was dit een democratisch besluit, ja, wel door de gemeente Utrecht. Of wel, de inwoners van Zuilen hadden hierover geen inspraak.

Het museum Zuilen heeft de geschiedenis van Zuilen, de wijken en de straten goed gedocumenteerd in digitaal en in mappen. Daarnaast de geschiedenis ook verwerkt in presentaties.

Prachtig als je een aantal oud politiemensen in je museum krijgt en dan een presentatie kan geven, over het verleden van de politie in de gemeente Zuilen.

Mooi de extra toevoeging dat de meeste foto’s afkomstig zijn uit het archief van Fransje de Winter.
Francien (F.M.Th.) de Winter, (1925 – 2009), werkte bij de gemeentepolitie Utrecht.
Francien (Fransje) leidde een teruggetrokken bestaan op Zuilen. Toch was zij als enige vrouwelijke politiebeambte een bekende verschijning.
Haar leven aan de Amsterdamsestraatweg 731 was onlosmakelijk verbonden aan de historie van deze Utrechtse wijk. (Ik ben een keer bij haar thuis geweest) Volgens de verhalen werd het huis overeind gehouden door een boom die tegen het huis stond.
Ze werd geboren in de tijd van Werkspoor en DEMKA, groeide op in de Tweede Wereldoorlog en maakte de ‘annexatie’ van Zuilen door de stad Utrecht mee.

Fransje de Winter werkte bij de politie op Zuilen en ging later naar het hoofdbureau van politie Utrecht om te werken op de afdeling verkeer.

De geschiedenis over de politie, wordt verteld aan de hand van de foto’s van Fransje de Winter en wat mij opvalt is dat het politieapparaat in Zuilen groeide van één diender tot 32 personeelsleden.
Vanzelfsprekend behoorde in de begin tijd, de diefstal van een fiets nog tot een ernstig misdrijf en was het hand uitsteken, voordat je de hoek omfietste eveneens tot een noodzaak, om een bekeuring te voorkomen.

Belangrijke onderwerpen in de totstandkoming van Zuilen zijn :
De Tuin van Jan Kol ( Julianapark), Werkspoor, Demka, Woningbouw.

ASW / Geraniumstraat

Ingang museum Zuilen

Beslaghuis Politie Midden Nederland

Werkspoor

Wim van Scharenburg

Stukje verleden

Model werkspoorterrein 

Presentatie Zuilen - Politie

Wim wordt bedankt door Peter

Stukje geschiedenis. Glazen deksel stuk.
Nieuwe gemaakt van metaal bij Werkspoor
Geschonken door de vader van René Russ

Op de fiets door de wijk

Werkspoorkathedraal

Nieuwe gebruikers, creatief en hergebruik materiaal

St Josephlaan

Even scannen, geeft uitleg over de muurschildering

St Josephlaan

Was een doodlopende straat, waar jaarlijks de Zuilense kermis werd gehouden. Midden jaren ‘60 kwam de rondweg (Marnixbrug en verbinding tussen Josephlaan en Cartesiusweg)

Blijven (oud) dienders
kris kras dwars door de wijk

De Doodskist

Op het Prins Bernhardplein (bij de rotonde Burgemeester Norbruislaan, J.M. de Muinck Keizerlaan en Prins Bernhardlaan) staat sinds 1954 een monument ter herinnering aan de herindeling. Tot 2011 stond daarop de inscriptie 'Zuilen 750-1953 - Als gemeente opgeheven - Als gemeenschap gebleven'. In 2012 is tijdens de herinrichting van het Prins Bernhardplein de tekst aangepast tot 'Zuilen 750-1953 - Als gemeente opgeheven - Als gemeenschap toch gebleven!'. Het gemeentebestuur van Utrecht vond in 1954 het woordje 'toch' te ver gaan. (Kreeg onder de inwoners van Zuilen de bijnaam ‘de doodskist’)

Het Vorstelijk complex .

De openbare scholen, de Prinses Beatrixschool en de Prins Bernhardschool, raakten in de jaren negentig van de vorige eeuw buiten gebruik. Door het bouwen van een theaterzaal tussen de scholen in en de ruimtes van de scholen (klaslokalen) voor verschillende functies te gebruiken. Het ZIMIHC (Zat Ik Maar In Hoog Catharijne) theater kreeg hier in Zuilen zijn zaal, The Colour Kitchen en de buurthuis-organisaties kregen hier ook een vaste plek. (2010)

Huizen van de directeur, onder directeur en boekhouder Demka

De Vecht tussen Zuilen en Maarssen

Zuilen en de geschiedenis van Werkspoor

Zuilen was vroeger een zelfstandige gemeente. Later werd het een wijk van de stad Utrecht. De geschiedenis van Zuilen is nauw verbonden met de twee grote fabrieken die hier vroeger stonden: Werkspoor en Demka. Hier werkten duizenden mensen, die bijna allemaal in Zuilen woonden.

Demka

In 1913 vestigde zich een staalfabriek in Zuilen. De naam was Nederlandsche Staalfabrieken v/h J.M. de Muinck Keizer, vanaf 1921 kortweg Demka. Deze naam is afgeleid van de letters van de grote man achter deze fabriek: J.M. de Muinck Keizer (dMK). Het bedrijf was eerst gevestigd in Hoogezand, maar verhuisde naar Utrecht vanwege de betere aansluitingen op water en spoor. Buurman Werkspoor was de grootste afnemer van Demka.

De fabriekshal werd gebouwd door Werkspoor.
Demka gebruikte bij het opstarten van de elektro-oven net zoveel energie als de hele stad Utrecht.

In 1964 werd Demka overgenomen door Hoogovens. In 1966 werd vanwege de staalcrisis meer dan de helft van de 2000 werknemers ontslagen. In 1983 sloot het laatste onderdeel van Demka zijn deuren. Daarmee verdween ook een zeer vervuilende fabriek uit de stad.

De naam Demka leeft voort in de Demkabrug, een grote spoorbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal. Deze brug is in 1973 gebouwd ter vervanging van een veel kleinere spoorbrug. In 2002 werd er een tweede brug naast gebouwd: die kreeg de naam Werkspoorbrug. Over deze twee bruggen liggen de vier sporen waarover de treinen van en naar Amsterdam rijden. Je kunt als je wilt ook lopend of fietsend over de Demkabrug.

Werkspoor

Werkspoor heette voluit Koninklijke Nederlandsche Fabriek van Werktuigen en Spoorwegmaterieel. Het bedrijf stamt uit 1827 en was gevestigd in Amsterdam. Werkspoor bouwde stoomketels en machines, waaronder ook stoomlocomotieven. In 1913 verhuisde de fabricage van spoorwegmaterieel en staalconstructies naar Utrecht. In datzelfde jaar vestigde zich daar ook een staalfabriek (Demka).

In de hoogtijdagen werkten er bijna 6000 mensen bij Werkspoor. Die moesten in de buurt van de fabriek wonen en zo ontstond een grote woonwijk langs de Amsterdamsestraatweg. Zuilen was een zelfstandige gemeente, maar werd in 1954 een wijk van de stad Utrecht.

Werkspoor bouwde treinen voor NS en voor buitenlandse maatschappijen. Ook werden er bruggen, sluisdeuren en bijzondere objecten gebouwd, zoals de radio­telescoop bij Dwingeloo en de Euromast in Rotterdam.

Grootste order van treinstellen kwam ooit helemaal uit Argentinië 1952
250 miljoen gulden 110 locomotieven en 400 rijtuigen

De Werkspoorkathedraal, voorheen bekend als de Apparatenhal, is een van de historische fabriekshallen van de Koninklijke Nederlandsche Fabriek van Werktuigen en Spoorwegmaterieel – kortweg ‘Werkspoor’ genoemd.

In de ‘Kathedraal’ (Rietveldprijs in 2017)  nu evenementen; Beursen, bedrijfsfeesten, congressen, concerten). Prachtig hergebruik (oud en nieuw komen samen). Algemeen:  proeftuin voor nieuwe manieren van werken die (hopelijk veel) navolging gaan krijgen op een grotere schaal

Tuin van Kol

Het zuidelijke gedeelte van het park werd in 1903 als Engelse tuin ontworpen door de park- en landschapsarchitect Louis Copijn (1878 - 1945) in opdracht van de bankier Jan Kol, eigenaar van de bank Vlaer en Kol. Het werd dan ook de "Tuin van Kol" genoemd.

Kol bood het park aan het gemeentebestuur van Zuilen aan, maar dat kon het onderhoud niet betalen. Daarop bood hij het de gemeente Utrecht aan, met de belofte ook het omliggende terrein (waar later Werkspoor zich zou vestigen) als park in te richten. Een raadslid kwam kijken toen het park nauwelijks gereed was, en suggereerde dat Kol een mooi park had laten aanleggen maar de kosten van het onderhoud doorschoof naar de gemeente Utrecht. Hierop trok Kol zijn aanbod in, en liet daarna nog een hertenkamp aanbrengen.

In 1928 werd het park door de erfgenamen aan de gemeente Utrecht verkocht. De voorwaarde is dat het minimaal 100 jaar als park blijft bestaan. De gemeente maakt het park openbaar en geeft het de naam Julianapark.

In het kader van de werkverschaffing vond in 1935 een grote uitbreiding plaats onder verantwoordelijkheid van tuinarchitect Krijn Perk Vlaanderen en kreeg het de huidige vorm en naam. Het Julianapark was een groot succes bij de kinderen uit de arbeidersbuurten in de omgeving van het park; een echt volkspark.

In 2003 is het in de loop der jaren enigszins verwaarloosde park opgeknapt en opnieuw ingericht. In oktober 2014 heeft de gemeente Utrecht het park aangewezen als gemeentelijk monument.